พระพิฆเนศ , พระพิฆเนศวร ทรงงูสำริด

เทวรูป พระพิฆเนศ , พระพิฆเนศวร ,เทพแห่งความสำเร็จ , เทพแห่งการขจัดอุปสรรคทั้งปวง เนื้อสำริด ปางทรงงู .

 

       พระพิฆเนศหรือ พระพิฆเนศวร  ผู้เป็นเทพแห่งความสำเร็จ และเป็นเทพแห่งการขจัดอุปสรรคทั้งมวลทรงเป็นเทพที่มีความสำคัญ ได้รับการเคารพบูชาอย่างแพร่หลาย ในหมู่คนทุกเชื้อชาติศาสนา ทุกสาขาอาชีพ ทั้ง ในพิธีทางศาสนาพุทธ และ ศาสนาพราหมณ์ ทั้งชนชั้นปกครองพ่อค้า ข้าราชการ นักแสดง หรือแม้แต่ในดินแดนล้านนาก็ยังมีการประดิษฐานรูปบูชาขององค์พระพิฆเนศไว้หน้าประตูทางเข้าวัดวาอารามปะรำพิธีต่าง ๆ โดยนัยยะแห่งการประสิทธิ์ประสาทความสำเร็จขจัดซึ่งอุปสรรคขัดข้องในการประกอบกิจการงาน และ พิธีกรรมทางศาสนาด้วยเคารพในปัญญาความเฉลียวฉลาด ความกล้าหาญ ความกตัญญู ความสามารถฤทธานุภาพขององค์พระพิฆเนศ   และความสามารถทางศิลปะวิทยาการ   ไปจนถึงความอ่อนน้อมถ่อมตัวและเมตตาธรรม  กุศโลบายในการกำราบศัตรูแล้ว ก็ทรงอภัยและให้โอกาสในการกลับตัวและตั้งให้เป็นเทพบริวารของท่านไม่ใช้วิธีการกำจัดหรือฆ่าล้างผลาญศัตรูให้ถึงแก่ชีวิตคุณธรรมในตัวของท่านที่แสดงออกเหล่านี้จึงได้ทำให้พระพิฆเนศได้รับการเคารพนับถืออย่างกว้างขวาง ในอินเดีย จีนและหลายประเทศในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้แม้แต่องค์พระศิวะมหาเทพผู้สร้างและพระบิดาแห่งองค์พระพิฆเนศยังกล่าวว่าไม่ว่าจะกระทำการสิ่งใดหรือทำพิธีบูชาใด ให้ทำการบูชาพระพิฆเนศก่อนกระทำการทั้งปวง “ผู้ใด ต้องการความสำเร็จให้บูชาพระพิฆเนศ”    “ผู้ใด ต้องการพ้นจากความขัดข้องทั้งปวง ให้บูชาพระพิฆเนศ”

          พระพิฆเนศในฐานะผู้ลิขิตมหากาพย์มหาภารตยุทธมีตำนานที่กล่าวถึงสติปัญญาและไหวพริบของพระพิฆเนศไว้หลายตอน เช่นเมื่อครั้งหนึ่งมหาฤาษีวยาสะมีความต้องการที่จะเขียนมหากาพย์ภารตะ แต่เกรงว่าตนจะทำเองไม่สำเร็จจึงไหว้วานให้ผู้อื่นช่วย แต่ไม่มีใครกล้าอาสาที่จะรับงานชิ้นนี้ฤาษีนารอดเห็นว่าพระพิฆเนศองค์เดียวเท่านั้นที่จะเขียนมหากาพย์ชิ้นนี้ได้ในที่สุดฤาษีวยาสะจึงต้องทูลขอความช่วยเหลือจากพระพิฆเนศพระคเณศบอกว่าจะเขียนตามที่ฤาษีบอก แต่ทันทีที่ฤาษีหยุดบอกจะหยุดเขียนทันที   ฝ่ายฤาษีบอกว่าสิ่งที่พูดออกไปจากปากของเรา ท่านต้องตีความให้ถ่องแท้ก่อนที่จะลงมือเขียนฉะนั้นเมื่อฤาษีต้องการใช้ความคิดสำหรับโศลกต่อไปก็จะบอกศัพท์ยาก ๆเพื่อให้พระพิฆเนศตีความเสียก่อน     เพื่อเป็นการประวิงเวลาพระพิฆเนศจึงได้รับการยกย่องว่าเป็นยอดอัจฉริยะ  ในฐานะที่เป็นผู้ลิขิตมหากาพย์มหาภารตะ ซึ่งถือว่าเป็นคัมภีร์มหากาพย์สุดยอดของฮินดู อย่างไรก็ตามเรื่องมหากาพย์มหาภารตยุทธ์นี้ แน่นอน คงไม่มีใครเชื่อว่ามาจากฝีมือพระพิฆเนศแน่แต่นั่นเป็นภูมิปัญญาของปราชญ์โบราณที่ต้องการจะบอกกับคนในยุคสมัยต่อไปว่าการบูชาครูเพื่อขอดวงปัญญาในการทำงานให้ลุล่วงนั้น เป็นสิ่งสำคัญในลำดับแรก

             พาหนะของพระพิฆเนศ   หนูกับช้างเป็นสัญลักษณ์ของการพึ่งพาและปรองดอง ในขณะเดียวกันก็แสดงให้เห็นถึงอำนาจและความมีชัยของฝ่ายที่อยู่เหนือกว่า ในทางมานุษยวิทยาแล้วมีผู้วิเคราะห์ไว้ว่าหนูกับช้างเป็นสัญลักษณ์ของชนเผ่าสองกลุ่มเผ่าที่มีชัยเหนือกว่าอาจจะเป็นชนกลุ่มที่นับถือช้างอยู่แต่เดิมจึงได้สร้างและยึดเอาประเพณีการนับถือช้างเป็นเทพเจ้า มาเป็นตัวแทนกลุ่มหรืออีกอย่างที่เป็นไปได้คือ คนสมัยดั้งเดิมนั้นประกอบอาชีพทางด้านกสิกรรมและแน่นอน หนูย่อมเป็นศัตรูอันร้ายกาจของไร่นาภาพที่แสดงออกในรูปของช้างและงู  ที่เป็นสังวาลนั้นได้แสดงให้เห็นถึงการเป็นผู้ทำลายหนู   อันเป็นศัตรูสำคัญของผลิตผลทางการเกษตรอย่างชัดเจนทั้งการนำหนูมาเป็นบริวารนั้น เนื่องจากหนูขยายพันธุ์ได้อย่างรวดเร็วหนูได้ชื่อว่าเป็นสัตว์ที่มีความฉลาดและกัดทุกอย่างให้ขาดได้ดังนั้นจึงเป็นความเหมาะสมสำหรับการเป็นพาหนะของเทพเจ้าแห่งปัญญาอันมีคุณสมบัติในการขจัดซึ่งอุปสรรค

วันคเณศจตุรถีการบูชาพระพิฆเนศเรียกว่า“พิธีคเณศจตุรถี” มีความหมายว่า “พิธีอุทิศต่อพระพิฆเนศ” จะกระทำวันขึ้น ๔ ค่ำ เดือนภัทรบท หรือเดือน ๑๐ ในวันที่ประกอบพิธีคเณศจตุรถีนั้นประชาชนทั้งหลายจะพากันมาทำสักการะบูชา รูปเคารพของพระพิฆเนศที่ปั้นด้วยดิน (เผา )เครื่องบูชาจะประกอบไปด้วยดอกไม้ (โดยเฉพาะดอกไม้สีสดใส เช่น สีแดง, สีเหลือง, สีแสด) ขนมต้ม, มะพร้าวอ่อน, กล้วย, อ้อย, นมเปรี้ยว(แบบแขก) ขณะทำการบูชาผู้บูชาจะท่องพระนาม ๑๐๘ ของพระพิฆเนศ    หลังจากการบูชาแล้วก็จะเชิญพวกพราหมณ์ ผู้ประกอบพิธีมาเลี้ยงดูกันให้อิ่มหนำสำราญ

      พระพิฆเนศทรงเป็นสัญลักษณ์แห่งความรู้และปัญญายิ่งใหญ่แต่ละส่วนของท่านให้ความหมายในเชิงปรัชญาได้ดังนี้

          ๑.พระเศียร -ทรงใช้เศียรอันใหญ่ที่เต็มด้วยปัญญาความรู้ เป็นที่รวมแห่งปัญญาทั้งหมด

         ๒.พระกรรณ -ทรงใช้รับฟังคำสวดจากพระคัมภีร์และความรู้ในรูปอย่างอื่นๆอันเป็นสิ่งแรกแห่งการศึกษา
         ๓. งวง - เราได้นำเอาความรู้ต่างๆที่ได้รับจากการเลือกเฟ้นระหว่างทวิลักษณะ ความผิด-ถูก ความดี-ความชั่วอันมีงวงช้างที่ยาวและใหญ่ใช้ชั่งน้ำหนักต่อการกระทำหรือการค้นหาสิ่งที่ดีงามต่างๆอันปัญญานั้นเกิดขึ้นเพื่อช่วยในการแก้ปัญหาของชีวิตให้หลุดพ้นจากอุปสรรคและพบกับความสำเร็จสมดั่งความมุ่งหมาย
          ๔.งา - งาข้างเดียวโดยอีกข้างหักนั้นเพื่อแสดงให้รู้ว่าจะต้องอยู่ในเหตุระหว่างความดี-ความชั่วซึ่งต้องทำความเข้าใจให้ดีถึงความแตกต่างกัน ดั่งเช่น ความเย็น-ความร้อนการเคารพ-การดูหมิ่นเหยียดหยาม ความซื่อสัตย์-ความคดโกง
          ๕.หนู -แสดงถึงความปรารถนาของมนุษย์บ่วงบาศ -ทรงถือโดยทรงลากจูงคนทั้งหลายให้เดินตามรอยพระบาทของพระองค์
          ๖.ขวาน -เป็นอาวุธทรงใช้ปกป้องความชั่วร้ายและคอยขับไล่อุปสรรคทั้งหลายที่มาก่อกวนต่อบริวารของพระองค์
          ๗.ขนมโมทะกะ -ข้าวสุกผสมน้ำตาลปั้นเป็นลูกเพื่อประทานให้เราเป็นรางวัลต่อการที่เราปฏิบัติตามรอยพระบาทของพระองค์
          ๘.ท่าประทานพร -หมายถึงความยิ่งใหญ่แห่งความผาสุกและความสำเร็จให้กับสาวกของพระองค์

                    คาถาบูชาพระพิฆเนศ: สิ่งสำคัญที่ลืมไม่ได้ก็คือผู้ที่จะสวดมนต์บูชาพระพิฆเนศ  ควรจะต้องทำปรันยัน(อาบน้ำชำระร่างกายหรือล้างมือล้างเท้า)ก่อนที่จะเริ่มสวดมนต์ โดยจะต้องทำปรันยันสามหนหรือมากกว่าก่อนที่จะสวดต้องสวดมนต์อย่างน้อยให้ได้หนึ่งรอบของลูกประคำ (๑๐๘ ครั้ง )และจะต้องกำหนดชั่วโมงและสถานที่เพื่อการท่องสวดมนตร์ที่จะต้องทำติดต่อกันเป็นประจำโดยต้องตั้งจิตให้แน่วแน่ประกอบสมาธิอันจะนำมาซึ่งความศักดิ์สิทธิ์และอำนาจอันเร้นลับ 

               ข้อเตือนก็คือผู้บูชาจะต้องมีร่างกายที่แข็งแรงไม่เจ็บไข้ในเวลาสวดมนตร์และจะไม่กระทำเพื่อผลประโยชน์ของตนเอง
            ๑.โอมฺ คัม คณะปัตเย นะมะหะ :มนตร์นี้ได้มาจากพระคัมภีร์ คเณศ อุปนิษัททุกๆครั้งจะต้องเริ่มต้นการสวดมนตร์นี้  บูชาพระพิฆเนศก่อนออกเดินทาง หรือในการเริ่มต้นบทเรียนใหม่หรือ  ก่อนเริ่มต้นการทำสัญญาธุรกิจใหม่ ก็เพื่อขจัดอุปสรรคที่จะเกิดขึ้นต่อไปจะนำมาซึ่งความสำเร็จสมประสงค์
           ๒.โอมฺ นโมภัควเต คชานนายะ นะมะหะ :มนตร์นี้เป็นมนตร์แห่งการกราบไหว้บูชาที่พระพิฆเนศทรงโปรดมาก
           ๓.โอมฺ ศรี คเนศายะ นะมะหะ :มนตร์นี้ส่วนมากจะต้องสั่งสอนให้เด็กๆท่องบูชาพระพิฆเนศ   สวดเพื่อปัญญาความเฉลียวฉลาดที่จะได้รับ เพิ่มพลังการจดจำและ ให้ผลสำเร็จในการสอบ การเล่าเรียนเช่นเดียวกันคนทั่ว ๆไปอาจใช้มนต์นี้ได้เพื่อความสำเร็จและความเจริญก้าวหน้าในธุรกิจ




ท่านสามารถอ่านข้อมูลโดยละเอียดเกี่ยวกับเทวรูป พระพิฆเนศ ,พระพิฆเนศวร ,เทพแห่งความสำเร็จ , เทพแห่งการขจัดอุปสรรคทั้งปวง ได้ที่หน้าบทความ.